Ülkesi tarafından defalarca cezalandırıldı, hücrelere kapatıldı, hiç anlam verilemeyen bir vergi cezasına çaptırıldı, vergi cezasını ödeyebilmek için bağış toplamak durumunda kaldı, pasaportuna el konuldu, yıllarca ailesini göremedi, Twitter’da düşündüklerini yazdı, ülkesinde Twitter tamamen yasaklandı.
Hayır, bir iş insanından ya da siyasetçiden bahsetmiyoruz.
2017’de Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki sergisiyle daha yakından tanıma fırsatı bulduğumuz Çinli aktivist sanatçı Ai Weiwei’in başına gelenlerden sadece birkaçı bu. Hatırlayacaksınız, sergide Weiwei’nin meşhur ay çekirdekleri, Twitter kuşlu duvar kağıdı, porselen çiçekleri gibi daha önce gördüğümüz eserleri de vardı, legolardan yaptığı portreleri ve sadece bu sergiye özel üretilen porselen işleri de…
Ai Weiwei’in hayatı 2008 Pekin Olimpiyatları için inşa edilen “Kuş Yuvası” adlı olimpiyat stadına danışmanlık yaparken insan hakları ihlallerine yakından şahit olması ve bu konuda eleştiriler yapmaya başlamasıyla değişiyor.
Ai Weiwei, geçen aralık ayında ise Londra’da Hyde Park’ta küresel mültecileri ve protestocuları desteklemek için ücretsiz sanat eserleri dağıttı.
A4 başlıklı çalışma, yalnızca ultraviyole ışık altında görülebilen, Ai Weiwei’in UV mürekkebiyle imzalanmış imzasının bulunduğu boş bir A4 kağıdını içeriyor.
Sanatçı, bir boş kağıda UV mürekkebi kullanıp “konuşma özgürlüğü” imzasını atarak sanat eserinin yapımıyla ilgili bir videoyu tweet’ledi.
Ayrıca eser Maybe.Art platformunda 100 sterlin karşılığında satıldı ve gelirin tamamı Refugees International’a aktarıldı.
Daha sonra Ai Weiwei, Londra Tasarım Müzesi’nde tasarım odaklı ilk sergisi ‘Ai Weiwei: Making Sense’ ile gündeme geldi.
Ai Weiwei bu sergide maddi kültürle olan ilişkisi aracılığıyla geçmiş ile bugün, el ile makine, değerli ile değersiz, inşaat ile yıkım arasındaki gerilimi araştırdı.
Şimdi ise Ai Weiwei yapay zekayı devralarak Londra Piccadilly Circus’ta yeni bir sergi açtı.
Son çalışması ‘Ai vs AI’ ile “81 günlük aydınlanma arayışı”na başladı.
Mart ayına kadar her akşam bir yapay zekaya insanlık, bilim, siyaset gibi konularda çoğunlukla felsefi sorular soracak.
Ai ve yakın çalışma arkadaşları tarafından yazılan bu sorular halka açık olarak yayınlanacak.
Ai, bu soruları kendisi yanıtlamayı planlıyor ve hem kendisinin hem de yapay zekanın yanıtları CIRCA’nın internet sitesi ve sosyal medya kanalları aracılığıyla çevrimiçi olarak yayınlanacak.
Ai, yapay zeka tarafından kolayca kopyalanabilen sanatın ‘anlamsız’ olduğunu söylüyor.
Ai, kendi dönemlerinde yapay zeka mevcut olsaydı Pablo Picasso ve Henri Matisse’in bile yaklaşımlarını yeniden düşünmek zorunda kalacaklarına inanıyor.
Ai şimdi ilk kez yapay zekayı kullanarak bir sanat eseri yapıyor.
Yine gündeminde özgürlük, gözetim ve yolsuzluk gibi ortak temalar var.
Şu tür soruları sorup yanıtlıyor: “Dezenformasyon satıldığında kim kar ediyor?”, “Gerçek demokrasi mümkün mü?” ve “Ayrıcalıklı sınıf tarafından mı kontrol ediliyorsunuz?”…
Aşırı bilgi yüklemesi çağında düşünmekten çekinmememiz gerektiğini anlatıyor.
81 sayısı, muhalif sanatçının 2011’de Çin hükümeti tarafından hapsedildiği gün sayısını temsil ediyor.
“Benim görevim soru sormak, güçlüleri rahat ettirmek değil. Tehlikeli bir görevi üstleniyorum ve şu ana kadar hala hayattayım.”