Çiğdem Yılmaz – İstanbul, Kemerburgaz’da 1 kişinin ölümü 4 kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan trafik kazasının ardından ehliyetsiz sürücü 17 yaşındaki T.C.’nin annesi Eylem Tok tarafından yurt dışına kaçırılmasının yankıları sürerken, kazada ölen Oğuz Murat Aci’nin babası Özer Aci, Cihantimur ailesinin kendilerine maddi ve manevi yanlarında olacaklarını ilettiğini belirterek “Maddi kısmına yeşil bir ışık yaksaydık bu dosya kapanmıştı” dedi. Babanın bu sözleri benzer soruşturmalarda şikâyetin geri çekilmesiyle hafifleyen cezaları gündeme getirdi. Peki ölümlü trafik kazalarında ailelerin şikâyetinden vazgeçmesinin infaz boyutuna etkisi ne ve kan parası neye göre belirleniyor? Hukukçular konuyu Milliyet’e yorumladı.
‘Para değil, adalet istiyorum’
Milliyet’e konuşan baba Özer Aci, oğlunun ölümüne neden olan tarafın kapılarını bir kez bile çalmadığını belirterek “Aile dostumuz aracılığıyla maddi ve manevi olarak yanımızda olacağını söylemiş. Maddi kısmına yeşil bir ışık yaksaydık bu dosya
kapanmıştı. ‘Biz bu şekilde kapatırız, siz gidin yurt dışına ortalık yatışınca gelirsiniz’ diye düşündüler, bilemediler benim bağırarak adalet isteyeceğimi. Tüm İstanbul’u verse de şikâyetimden vazgeçmeyeceğim” dedi.
‘Mahkemenin takdir hakkını etkiler’
Avukat Rezan Epözdemir şunları dedi:
“Bir ölü varsa, suçtan zarar görenin şikâyetçi olmaması ve şikâyetten vazgeçmesi soruşturmanın yapılmasına engel değildir. Taksirle ya da bilinçli taksirle ölüme sebebiyet verse de durum değişmez. Sadece taksirle yaralama suçu şikâyete bağlıdır ama ölüm varsa şikâyetten bağımsız kamu davasıdır. Tarafların para almasının etkisi de şu olabilir, delilin tartışılmasından, delilerin dosyaya sunulmasında kişi aktif rol ol oynar. Karar beğenilmezse dosya istinafa, Yargıtay’a gider ancak şikâyetçi değilse dosya istinafa ve Yargıtay’a gitmez. Bir de mahkeme karar verirken takdir hakkını daha iyi kullanır, çünkü dosyada bir müşteki yoktur. Örneğin 2 yıldan 6 yıla kadar hapis verecek ancak şikayetçisi yoksa 2 yıl verir ama şikâyetçisi varsa 2 yıldan uzaklaşıp 6 yıl verebilir. Mahkemenin takdir hakkını etkileyebilir. Bir de şikâyetten vazgeçilmesi demek, maddi ve manevi destekten yoksun kalma tazminat hakkından da vazgeçmiş oluyor.”
‘Teklif vazgeçilmesi için yapılır’
Avukat Iyaz Çimen “Kan parası pratikte şikâyetten vazgeçme karşılığında talep edilen bedeldir. Bu bedel için genelde taraflar arasında pazarlık yapıyor ve pazarlık neticesinde anlaşılan para veriliyor” dedi.
‘Suçun işleyiş şekli önemli’
Avukat Pekay Salmanoğlu, trafik kazalarının genelde taksirle işlenen suçlar kapsamına girdiğini belirterek, şunları dedi: “Taksirle işlenen suçlarda da şikâyetten vazgeçme davayı düşürmüyor fakat tutukluluk konusunda bir nebze esnetiyor. Bu esneme durumunda da tutuksuz yargılama oluyor, ceza alt sınırdan veya çok fazla uzaklaşmadan verilebiliyor, hapis cezası da adli para cezasına çevrilebiliyor. Seçimlik ceza dediğimiz adli para cezası ile hapis cezası arasında kalınıyorsa ve karşı taraf şikâyetçi değilse adli para cezasına hükmediliyor. Ailenin şikâyetçi olması durumunda da genel olarak hapis cezası adli para cezasına çevrilmiyor. Ama kişi bilinçli taksirle yargılanıyor ise bu durumda ailenin şikâyetinden vazgeçmesinin infaz boyutuna herhangi bir etkisi yok.”
Şikâyetçi olmadılar
Kamuoyunda günlerce konuşulan ve ailelerin şikâyetinden vazgeçtiği o trafik kazalarından bazıları şunlar:
■ 2016’da yönetmen Sinan Çetin’in oğlu Rüzgar Çetin, Beşiktaş’ta aracıyla polis aracına çarpmış ve polis memuru İsmet Fatih Alagöz hayatını kaybetmişti. Alagöz’ün eşi şikâyetinden vazgeçmişti ve aileye yüklü bir para ödendiği iddia edilmişti. Bu gelişme sonrası Çetin, yaklaşık 9 ay tutuklu bulunduğu cezaevinden tahliye edilmişti.
■ Diyarbakır, Bismil’de 2022’de Muhammed Çelik’e (13) çarpıp ölümüne neden olan eski Gercüş Kaymakamı Server Sinanoğlu’nun alkollü araç kullandığı ortaya çıkmıştı. Sinanoğlu hakkında 6 yıla kadar hapis cezası istendi. Çelik’in ailesinin şikâyetinden vazgeçti ve karşı taraftan kan parası aldığı iddia edilmişti.
■ 30 Kasım’da Somali Cumhurbaşkanı’nın oğlu Muhammed Hasan Şeyh Mohamud, motokurye Yunus Emre Göçer’e çarparak ölümüne neden olmuştu. Aile şikayetinden vazgeçmiş karşı taraftan 15 milyon para aldığı iddia edilmişti.
■ Geçen yıl İstanbul Esenyurt Tekel Bayii baskınında hayatını kaybeden Batuhan Bayındır’ın ailesinin 3 milyon lira aldığı, şikâyetlerini geri çektiklerini iddia edilmişti.